วันศุกร์, 3 พฤษภาคม 2567

สุริยุปราคาเต็มดวง: ปรากฏการณ์ ๔ นาที กับการศึกษาความลับของดวงอาทิตย์

ความพิเศษของการเกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาเต็มดวง ในวันที่ ๘ เมษายน อาจจะเป็นเพียงครั้งแรก หรืออาจจะเป็นครั้งที่สองในชีวิตของใครบางคน เพราะหลังจากนี้ จะไม่มีสุริยุปราคาเต็มดวงในสหรัฐฯ อีกอย่างน้อย ๒๐ ปี จนกว่าจะถึงวันที่ ๒๓ สิงหาคม ๒๕๘๗ปรากฏการณ์ในครั้งนี้ ดวงจันทร์จะเข้าใกล้โลกมากกว่าครั้งก่อนๆ ทำให้เกิดพื้นที่ที่ปรากฏกว้างขึ้น ครอบคลุมพื้นที่ที่มีประชากรหนาแน่นมากขึ้น เส้นทางดังกล่าวจะมีความกว้างระหว่าง ๑๗๒-๑๙๒ กิโลเมตร ทำให้ผู้คนราว ๓๑.๖ ล้านคน ได้เห็นภาพชัดเจนจากพื้นที่ที่พวกเขาอาศัยอยู่นักวิทยาศาสตร์ได้ใช้โอกาสนี้ในการศึกษาในด้านต่างๆ ทั้งพฤติกรรมของสัตว์ การศึกษาชั้นบรรยากาศโคโรนา ซึ่งเป็นชั้นบรรยากาศชั้นนอกสุดของดวงอาทิตย์ รวมถึงการทดสอบการส่งและรับสัญญาณคลื่นยาวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกกระแสปรากฏการณ์สุริยคราสเต็มดวงกำลังสร้างความตื่นเต้นให้กับผู้คนหลายล้านคนในอเมริกาเหนือ ที่ต่างหวังว่าจะชื่นชมปรากฏการณ์ครั้งนี้ ที่เกิดขึ้นประมาณ ๔ นาที ท่ามกลางความมืดมิด ในขณะที่ดวงจันทร์บดบังแสงจากดวงอาทิตย์สำหรับบางคน เวลา ๔ นาทีอันมีค่าเหล่านั้นจะเป็นโอกาสสำหรับการทดลองทางวิทยาศาสตร์ที่มักจะเป็นไปไม่ได้ และยังเป็นโอกาสอันดีที่จะเปิดเผยความลับของจักรวาลของเรา โดยนักวิทยาศาสตร์จะเดินทางไปสำรวจตามเส้นทางการเคลื่อนที่ของสุริยุปราคา เฝ้าสังเกตสัตว์ต่างๆ ในสวนสัตว์ ส่งสัญญาณวิทยุไปทั่วโลก และจ้องมองไปในอวกาศด้วยกล้องขนาดใหญ่ อย่างไรก็ตาม แม้เราจะไม่ใช่นักวิทยาศาสตร์ เราก็สามารถร่วมการสังเกตเช่นเดียวกันได้อย่างไรก็ตาม มันก็ยังอาจเกิดความผิดพลาดได้ เพราะเปลวสุริยะหรือแม้แต่เมฆที่บดบังดวงอาทิตย์ อาจทำให้แผนการเหล่านั้นไม่ประสบผลสำเร็จ ความเป็นไปได้ของการผสมพันธุ์ของเต่า หรือการงีบหลับของกอริลลาศาสตราจารย์อดัม ฮาร์ตสโตน-โรส จากมหาวิทยาลัยแห่งรัฐนอร์ธแคโรไลนา ได้ใช้เวลาในช่วงปรากฏการณ์สำคัญที่สวนสัตว์ในเมืองฟอร์ตเวิร์ธ รัฐเท็กซัส โดยเขาจะคอยมองหาพฤติกรรมแปลกๆ ของสัตว์ต่างๆ ตั้งแต่กอริลลา ยีราฟ ไปจนถึงเต่ากาลาปากอส โดยผลการศึกษาพบว่าในช่วงการเกิดสุริยุปราคาปี ๒๕๔๐ พบว่าเต่าได้ผสมพันธุ์กันดูเหมือนสัตว์จำนวนมากจะมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อความมืดมิดที่เกิดขึ้นอย่างกะทันหันเขากล่าวว่า การเกิดสุริยุปราคาครั้งก่อน นกฟลามิงโกได้ทำในสิ่งที่น่าสนใจ “ในขณะที่สุริยคราสกำลังก่อตัว นกฟลามิงโกที่โตเต็มวัยได้ต้อนลูกนกไปไว้กลางฝูง และมองไปบนท้องฟ้าราวกับว่าพวกมันกังวลว่าจะมีนักล่าบินลงมา”ส่วนกอริลลาได้กลับไปที่ที่พวกมันนอน และเริ่มกิจวัตรก่อนนอน เนื่องจากจังหวะการเต้นของหัวใจของพวกมันถูกรบกวนด้านนกปากกบ ซึ่งเป็นนกที่ออกหากินในเวลากลางคืน ได้ตื่นขึ้นมาจากการพรางตัวเป็นตอไม้ มันเริ่มมองหาอาหาร และจู่ๆ ก็กลับมาปลอมตัวอีกครั้งเมื่อดวงอาทิตย์ปรากฏขึ้นอีกครั้งเขากล่าวว่า ทุกคนสามารถเข้าร่วมการทดลองแบบนี้ได้ หากเราเห็นสัตว์เลี้ยง สัตว์ในฟาร์ม หรือสัตว์ป่ามีพฤติกรรมผิดปกติในช่วงสุริยุปราคา ก็สามารถแจ้งทีมงานของเขาทางออนไลน์ได้ ทีมงานจะเปิดเผยผลลัพธ์แทบจะในทันที และจะเผยแพร่สิ่งที่ค้นพบภายในไม่กี่วันหลังเกิดสุริยุปราคา พลาสมาสนามแม่เหล็กเมื่อความมืดปกคลุมพื้นที่บางส่วนของทวีปอเมริกาเหนือ ในอีกด้านหนึ่งของดวงอาทิตย์ จะเผยให้เห็นว่าผู้คนพยายามศึกษาชั้นโคโรนา (Corona) เป็นชั้นบรรยากาศชั้นนอกสุดของดวงอาทิตย์มาเป็นเวลาหลายศตวรรษ พื้นที่ลึกลับของดวงอาทิตย์นี้ประกอบด้วยพลาสมาแม่เหล็ก และสามารถวัดอุณหภูมิได้มากกว่า ๑ ล้านองศาเซลเซียสโดยปกติความสว่างอันน่าทึ่งของดวงอาทิตย์จะทำให้มองไม่เห็นโคโรนา แต่ในวันดังกล่าว นักวิทยาศาสตร์ในเมืองดัลลัส รัฐเท็กซัส จะสามารถชี้เครื่องมือไปที่โคโรนาและถ่ายภาพได้นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัย Aberystwyth ในเวลส์ และจาก NASA หวังว่าจะได้รับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับลมสุริยะ ซึ่งเป็นพลาสมาที่ถูกโยนลงมาจากพื้นผิวดวงอาทิตย์ ปริศนาอีกประการหนึ่งก็คือ เหตุใดโคโรนาจึงดูร้อนกว่าพื้นผิวดวงอาทิตย์มาก แม้ว่าจะอยู่ใกล้ขอบดวงอาทิตย์ก็ตามพวกเขาอาจเห็นสิ่งที่เรียกว่าการดีดมวลโคโรนา เมื่อเมฆพลาสมาขนาดใหญ่หลุดออกจากชั้นบรรยากาศสู่อวกาศ ซึ่งอาจทำให้เกิดผลกระทบบางอย่างกับดาวเทียมที่เราใช้บนโลกฮิว มอร์แกน ศาสตราจารย์วิชาฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัย Aberystwyth กล่าวว่า ได้มีการทุ่มเงิน เวลา และการขนส่งจำนวนมหาศาล สำหรับปรากฏการณ์ที่จะเกิดเพียง ๔ นาที “มันเป็นความรู้สึกอิ่มเอมใจอย่างแท้จริงเมื่อมันเกิดขึ้น เพราะทุกฝ่ายได้เตรียมตัวมายาวนาน แต่ถ้ามีเมฆ นั่นถือเป็นหายนะ และเราไม่สามารถทำอะไรกับเรื่องนี้ได้” ปาร์ตี้ฟังวิทยุปรากฏการณ์สุริยคราสเต็มดวงสามารถรบกวนการสื่อสารเกือบทั้งหมดของเรา รวมถึงวิทยุคลื่นยาวธรรมดาๆ ด้วย เนื่องจากพลังงานจากดวงอาทิตย์ที่เกิดขึ้นในบริเวณหนึ่งในชั้นบรรยากาศชั้นบนที่เรียกว่า ไอโอโนสเฟียร์ ซึ่งช่วยให้การส่งสัญญาณวิทยุกระจายไปทั่วโลก แต่เมื่อดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์ จะส่งผลให้ชั้นบรรยากาศรอบนอกได้รับผลกระทบเพื่อทดสอบว่าปรากฏการณ์นี้มีผลกับวิทยุอย่างไร นักวิทยุสมัครเล่นหลายร้อยคนจะเข้าร่วมกลุ่มการฟังและส่งสัญญาณให้กันและกันทั่วโลก โดยแข่งขันกันเพื่อให้ได้การเชื่อมต่อมากที่สุด พวกเขาอาจสื่อสารด้วยรหัสมอร์ส หรือแม้กระทั่งคำพูดผลลัพธ์ดังกล่าวสามารถช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจการสื่อสารทางวิทยุ ที่ถูกนำไปใช้โดยเจ้าหน้าที่ฉุกเฉิน เครื่องบิน และเรือ รวมถึง GPS ได้ดีขึ้นแม้ว่าสุริยคราสจะแทบจะมองไม่เห็นในสหราชอาณาจักร แต่ผู้ให้บริการวิทยุทั่วประเทศจะยังคงรับฟังข้อความที่ส่งจากอีกฟากหนึ่งของมหาสมุทรแอตแลนติก เจ้าหน้าที่วางแผนที่จะส่งและรับสัญญาณคลื่นยาวข้ามมหาสมุทร เพื่อวัดว่ามันเดินทางไกลแค่ไหน เครื่องบินเจ็ตไล่ล่าสุริยุปราคาด้านองค์การนาซา หน่วยงานอวกาศของสหรัฐฯ จะนำเครื่องบินไอพ่น WB-๕๗ บินไปตามเส้นทางการเคลื่อนที่ของสุริยุปราคา เพื่อถ่ายภาพจากความสูง ๑๕,๒๔๐ เมตร เหนือพื้นโลก การบินเหนือเมฆในระดับดังกล่าวหมายความว่าไม่มีโอกาสที่พวกเขาจะพลาดการมองเห็นสุริยคราสขณะที่กล้องของเครื่องบินเจ็ตจะสามารถถ่ายภาพได้ชัดเจนยิ่งขึ้น เนื่องจากมันสามารถจับความยาวคลื่นที่ปกติแล้วไม่สามารถส่งเข้ามายังโลกได้นอกจากการค้นพบรายละเอียดใหม่ในชั้นบรรยากาศโคโรนาแล้ว นาซายังสามารถศึกษาวงแหวนฝุ่นรอบดวงอาทิตย์ และค้นหาดาวเคราะห์น้อยที่อาจโคจรรอบบริเวณใกล้เคียงได้เครื่องมือชิ้นหนึ่งบนเครื่องบินที่เรียกว่า สเปกโตรมิเตอร์ จะช่วยให้พวกเขาเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการระเบิดของวัตถุสุริยะที่ลอยออกมาจากดวงอาทิตย์นอกจากนั้น ผู้ที่อยู่บนเครื่องบินยังสามารถมองเห็นปรากฏการณ์ดังกล่าวได้ยาวนานกว่ามนุษย์บนพื้นโลก เนื่องจากเครื่องบินจะเดินทางด้วยความเร็ว ๗๔๐ กม./ชม. และจะใช้เวลามากกว่า ๖ นาที ๒๒ วินาที ใต้เงามืดของดวงอาทิตย์ ซึ่งมากกว่ามนุษย์บนโลกที่จะได้เห็นปรากฏการณ์นี้เพียง ๔ นาทีครึ่ง ถึง ๒ นาที.ที่มา BBCติดตามข่าวต่างประเทศเพิ่มเติมที่ https://www.thairath.co.th/news/foreign